به نقل از مركز مشاوره آويژه:|۵٫۰ ۰۱ اختلال استرس پس از سانحه (Posttraumatic Stress Disorder)، يا همان PTSD، پاسخ­هاي توأم با استرس در مواجه با حوادث دردناك و تهديد كننده زندگي ميباشد. در توضيح حوادث ناخوشايند و زمينه­ ساز اختلال استرس پس از سانحه تفاوت­ هايي بين افراد ديده مي­شود؛ بعبارتي رويدادهايي كه براي شخصي ناگوار و منفي تعبير مي­شوند، ممكن است براي شخص ديگري خنثي و قابل تحمل ­تر در نظر گرفته شوند. به­ طور كلي اتفاقات تروماتيك را به بلاياي طبيعي(زلزله، سيل،آتش­سوزي، طوفان و…) و حوادث غيرطبيعي(تجاوزجنسي، ورشكستگي مالي و…)، تقسيم مي­شوند. آنچه اين حوادث از آن جهت كه براي بقا و سلامتي فرد، اعضاي خانواده و بستگان نزديك، خطري جدي و تهديدآميز محسوب مي­شوند باهم مشترك هستند و از طرفي به اين نتيجه مي­رسند تروما فاجعه­اي است كه بايد ازآن­ها اجتناب كرد و تمامي خاطرات مرتبط با آن­ دفن و به فراموشي سپرده شوند. بر اساس تحقيقات محققين و متخصصين فعال در حوزه مشاوره خانواده ، ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه در هر دوره سني ممكن است روي دهد، منتهي بين افراد مبتلا به اختلال استرس ­پس ­از ­سانحه از نظر زمان بروز علائم و شدت مشكل تفاوت­هاي فاحشي وجود دارد. از جمله عوامل آشكاركننده فوري نشانه­ هاي PTSD، مي­توان به فقدان مهارت هاي زندگي و سابقه ابتلا به اختلال شخصيت روانپزشكي در افراد مي­توان اشاره كرد. برخي افراد بلافاصله پس از تجربه حادثه ناخوشايند تغييراتي را در فكر و رفتارشان بروز مي­دهند، اين در حالي است كه در افرادي با تجربه مشابه ممكن است زماني طولاني در بروز نشانه ­ها سپري شود. در ادامه مقاله، انواع علائم اختلالPTSD را به تفصيل شرح داده ­ايم. اينكه چه افرادي در معرض ابتلا به اختلال PTSD قرار دارند، از ديدگاه­هاي مختلفي بررسي شده اند، كه ما آن­ها را در ۲ عامل كلي آورده ايم. بيشتر بخوانيد: علائم و درمان اختلال اضطراب فراگير عوامل ايجاد اختلال استرس پس از سانحه عوامل اختلال استرس پس از سانحه بسيار پيچيده و متنوع است در اينجا سعي كرديم به برخي از آنها اشاره كنيم: عوامل رفتاري: در رويكرد رفتارگرايي با تاكيد بر اصول يادگيري، مشكل افراد مبتلا به اختلال PTSDرا توجيه مي­كند. طبق مفروضات اين نظريه، فرد پس از تجربه مستقيم رويداد ناگوار، به يك رابطه علت و معلولي ساختگي و جعلي بين محرك­هاي دروني و بيروني ايجاد كننده حادثه اقدام مي كند. منظور ما از محرك­هاي دروني؛ يعني: افكار، خاطرات مرتبط با تروماست. پيشايندهاي بيروني هم به تمامي عوامل محيطي درگير در توليد حادثه بد، مانند: صدا، بو و تصاويرتداعي كننده اتفاق بد اشاره دارد. بنابراين هرگاه يكي از محرك­هاي بالا ظاهر شود، بلافاصله خاطره و تصوير رويداد ناراحت­كننده در فرد بروز مي­كند و فرد را ملتهب و مضطرب مي­سازد، كه فرد را در جست و جوي راهي جهت كاهش تنش و پريشاني ناشي از يادآوري رويداد آسيب زا وادار مي­كند. فرار و اجتناب، سريع ترين راهكارهايي هستند كه هم چون ناجي و فريادرسي به فرياد فرد مي­رسند. عليرغم تسكين موقتي راه­حل هاي فوق، در بلند مدت نتيجه­اي جز غرق شدن بيشتر در مشكلات، تداوم اضطراب و ناراحتي و عدم يادگيري اينكه باورهاي­ او به اندازه­اي كه تصور مي­كند فاجعه نبوده است. عوامل شناختي: در اختلال PTSD، تحريف و تغيير باورهاي بنيادين از مشكلات اساسي است كه براي فرد ايجاد مي­شود. به نحوي كه فرد با دنيايي از افكار منفي چون: “من نمي­توانم با اين شرايط مقابله كنم”، “اين بدترين چيزي بود كه در تمام عمرم تجربه خواهم كرد”، “دنيا قابل اعتماد نيست، و برخلاف تصورم پر از خطراتي است كه هر لحظه ممكن است من و خانواده­ام را از پاي دربياورند”، مواجه مي­شود. علت ايجاد افكار غير منطقي تعبير و تفسيري است كه فرد نسبت به حادثه ناگوار پيدا مي كند. مادامي كه فرد رويداد را ناخوشايند و فاجعه مي پندارد، افكار منفي و ناتوان كننده وجود خواهند داشت كه مانع از كسب بينش فرد نسبت به واقعيت حادثه و توانايي­هاي مقابله­اي سازگار مي­شود. علائم اختلال استرس پس از سانحه علائم اختلال استرس پس از سانحه، طبق آخرين نسخه راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني(dsm-5)، بدين صورت بيان شده است: بروز حادثه آسيب زا براي خود فرد يا تجربه غير مستقيم آن از طريق ايجاد تروما براي اعضاي خانواده و اطرافيان نزديك، اولين و مهم ترين علائماختلال استرس پس از سانحه در زمينه تشخيص و درمان اختلال است. رويدادهاي ناگوار بايد ماهيت تهديدكننده­اي و مرگباري براي سلامتي و بقا داشته باشد. بروز واكنش­هاي بدني، شناختي، هيجاني ناخوشايند(خشم، بيقراري،گوش به زنگي افراطي، مشكل تمركز) در زمان تجربه مجدد حادثه ناگوار. متوسل شدن به راهكارهاي غيرسازگار(اجتناب و فرار از موقعيت­ها و پيشايندهاي ايجاد كننده خاطرات مربوط به اتفاق ناخوشايند)، از اختلال استرس پس از سانحه مي­باشد. تعريف اختلال استرس پس از سانحه تعريف اختلال استرس پس از سانحه، واكنش افراطي و غير معمول فرد به حوادث آسيب زا و خطرناك بيان شده است. بيشتر بخوانيد: اصلي ترين روش هاي مقابله با استرس چيست؟ ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه به عوامل و فاكتورهاي خطرناكي اشاره دارد كه فرد را در مواجه با حوادث ناخوشايند و آسيب زا، ناتوان و شكننده بار مي­آورد. ويژگي هاي افراد در معرض خطر ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه در ۲ گروه فردي و محيطي طبقه بندي ميشوند. در بعد فردي: ويژگي­هاي شخصيتي چون ترسو و خجالتي بودن، فقدان اعتمادبه ­نفس، عزت­نفس مخدوش و ضعيف، هوش پائين، سن كم، مجرد بودن مطرح مي­باشد. شيوه فرزندپروري نامناسب والدين، سبك دلبستگي ناايمن(ريشه درروابط اوليه كودك با مادر دارد)، سابقه بيماري­هاي جسمي و رواني در بين اعضاي خانواده، ترك تحصيل و افت تحصيلي، بيكاري و سوء مصرف مواد از جمله عوامل محيطي خطرساز حائز اهميت مي­باشد. جنسيت، فاكتور مهم ديگري است كه تحقيقات از نسبت ۲ به ۱ زنان به مردان در ميزان ابتلا بهاختلال استرس پس از سانحه خبر مي­دهند. بيشتر بخوانيد: بهترين مشاوره تلفني استرس و اضطراب نشانه­ هاي اختلال استرس پس از سانحه نشانه ­هاي اختلال استرس پس از سانحه درچهار سطح فيزيولوژيكي، هيجاني، رفتاري و شناختي عنوان مي­شود. در هر يك از زمينه­هاي فوق فرد دستخوش تغييراتي مي­شود. در اين بخش به اختصار به توضيح نشانه­ هاي اختلال استرس پس از سانحه مي­پردازيم. فيزيولوژيك: مشكلات گوارشي، خشكي دهان و تعريق، لرزش، تپش قلب، سردرد و سرگيجه، بيخوابي. هيجاني: خشم، بيقراري، گوش به زنگي مفرط. شناختي: توليد افكار منفي حول رويداد تروما و توانايي­هاي خود، نگرش منفي به دنيا، مشكل تمركز. رفتاري: اجتناب از خاطرات و فعاليت­هاي تداعي كننده حادثه ناگوار، روي برگرداني از عوامل تداعي­ كننده تروما. مشكلات اختلال استرس پس از سانحه مشكلات اختلال استرس پس از سانحه، طيفي از بيماري­هاي جسماني، روانپزشكي، افت عملكردهاي شغلي، تحصيلي، روابط بين فردي را در بر مي­گيرد. افسردگي، اختلالات اضطرابي به ويژه اختلال اضطراب فراگير، فوبيا، اضطراب اجتماعي، ناتواني در عملكرد جنسي، سوءمصرف­مواد و الكلسيم، افت تحصيلي، بيخوابي از مشكلات اختلال استرس پس از سانحه در بعد رواني و اجتماعي مي­باشد. بيشتر بخوانيد: چگونه از اختلال پس از سانحه عبور كنيم؟ درمان اختلال استرس­ پس ­از­سانحه درمان اختلال استرس پس از سانحه، با توجه به اهميت اختلال PTSD، طيفي از انواع درمان­ها در نظر گرفته مي­شود. از درمان­هاي شناختي- رفتاري گرفته تا مداخلات دارويي و روان­ درماني­هاي حمايتي و بينش گرا. در كمك و درمان افراد مبتلا به ااختلال استرس پس از سانحه، تشخيص به موقع و زودهنگام مشكل و مداواي سريع و موثر نكته مهمي است. مركز مشاوره و روانشناسي آويژه با جمعي از روانشناسان و مشاورين متخصص و حرفه­اي آماده همكاري و ارائه خدمات لازم و كاربردي به شما مي­باشد. در اين بخش به توضيح رويكردهاي درماني مهم و كاربردي اختلال PTSD مي­پردازيم. درمان شناختي- رفتاري: تاكيد اين رويكرد بر اصلاح و تغيير باورهاي ناكارآمد و غير منطقي است كه در خصوص تروما در فرد شكل گرفته است. تكنيك گرا و مشاركتي بودن اين روش درماني از نقاط قوت آن محسوب مي­شود. درمانگر در جلسات درمان پا به پاي بيمار در تجربه مجدد حادثه و شناسايي افكار منفي مربوطه پيش مي­رود، سپس با چالش و زير سوال بردن افكار ناسازگار، بيمار را در اصلاح و جايگزيني افكار مثبت در خود همراه مي­كند. حساسيت زدايي منظم با حركات چشم: درمانگر با آموزش مراجعه به حركات سريع چشم به چپ و راست او را تشويق مي­كند تا خاطراتي كوتاه از تروما را در ذهن خود تصور كند و آن­ها را در حضور درمانگر مجدد تجربه نمايد. با اين تكنيك، از ميزان بار هيجاني تجربيات ابتدايي كاسته مي­شود و بيمار مي­تواند برخورد منطقي­تري داشته باشد. آرام سازي عضلاني پيشرونده(ريلكسيشن): در اين فن مشهور و مناسب، افرادي كه درگير تنش و اضطراب هستند ياد مي­گيرند كه چطور در شرايط اضطراري و پر از تنش خود را آرام كنند. حساسيت زدايي منظم: تكنيك بسيار كاربردي در مشكلات اضطرابي و فوبياهاست. اولين قدم در اين روش، تهيه سلسله مراتبي از مراحل اضطراب و اولويت بندي آن­ها بر اساس ميزان اضطراب توليد كننده در بيمارمي­باشد؛ سپس بيمار و درمانگر از پايينترين سطح ليست شروع به رويارويي و مواجه تدريجي با موقعيت مولد اضطراب مي­كند، اين كار تاجايي ادامه مي­يابد كه مراجعه تمام موارد ليست را در حضور درمانگر و هم چنين در خارج از درمان به طور مستقل تمرين و اضطراب زدايي كند. خودگويي ­هاي مثبت عليه استرس: به بيمارياد داده مي­شود در مواقع اضطرابي با استفاده از كلام و جملات مثبت هم چون: “آرام باش”، “تو مي­تواني”، خود را آرام نمايد. با اين تكنيك علاوه بر كاهش تنش، به ارتقاي حس مثبت فرد به خود و توانمندي­هايش نيز كمك مي­شود. سوالات متداول آيا اختلال استرس پس از سانحه مختص بزرگسالان است؟ خير، كودكان نيز در معرض اختلال استرس پس از سانحه قرار مي­گيرند. تجاوز جنسي، سوء استفاده جسمي و رفتاري، طلاق و جدايي والدين از جمله رويدادهاي مهم و تهديدآميز دوران كودكي، قلمداد مي­شوند. تشخيص اختلال استرس پس از سانحه چه زماني گذاشته مي­شود؟ حداكثر ۶ ماه پس از بروز حادثه بايد علائم اختلال در فرد ظاهرو نمايان شود تا بتوان تشخيص اختلال استرس پس از سانحه را مطرح كرد. تجربه مجدد هيجاني در درمان اختلال استرس پس از سانحه، چه نوع روشي است؟ در اين تكنيك، بيمار در حضور درمانگر به يادآوري و تجربه دوباره خاطرات و تصاوير مربوط به رويداد ناگوار مي­پردازد تا از بار هيجاني منفي و ناخوشايند تجربيات فرد كاسته شود. بيشتر بخوانيد: اختلال دو قطبي چيست و چگونه درمان ميشود؟ خدمات تلفني و آنلاين مركز مشاوره خانواده و روانشناسي آويژه هدف مركز مشاوره و روانشناسي آويژه از ارائه اطلاعات لازم در زمينه مشكلات رواني، افزايش آگاهي شماست تا با توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود كيفيت زندگي خود، گامي مهم برداريد. لطفا براي كسب اطلاعات بيشتر ساير مقالات متخصصان مركز مشاوره آويژه را مطالعه نماييد . در اين راستا مركز مشاوره خانواده و روانشناسي آويژه خدمات متنوعي را در زمينه مشاوره اختلال استرس به شما هم ميهنان عزيز ارائه ميدهد. زينب رضائي——– روانشناسي باليني منبع: Post-traumatic stress disorder (PTSD) – Causes براي مشاوره در زمينه عوامل ايجاد اختلال استرس پس از سانحه چيست؟ از مشاورين مشاوره خانواده و روانشناسي آويژه از سراسر كشور با 09353000102 تماس بگيريد همه روزه از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب حتي ايام تعطيلمنبع: سايت مشاوره تلفني روانشناسي و تحصيلي آويژهمشاوره خيانت و ازدواج و كودك و افسردگي